Donkere dagen, kaarsen aan en op de achtergrond? Geknal! De wintermaanden zijn weer aangebroken. Met een hond die bang is voor vuurwerk is dit misschien wel het moeilijkste seizoen van het jaar. Vooral in het weekend, maar ook merkbaar doordeweeks, als je je hond uitlaat voor de laatste pottenpauze, weer zo’n verschrikkelijke knal! Je hond schrikt enorm en staat direct te trillen op zijn pootjes. Het enige wat hij wil is zich terugtrekken, naar huis, niets gedaan hebbend…
Wat is de beste aanpak tijdens dit seizoen?
Dat je het lastig vindt om te bepalen wat je het beste met je hond kunt doen is heel normaal. Want simpel gezegd, het is ook gewoon niet makkelijk. De buurman heeft wel een tip, hij heeft immers altijd herders getraind. Hij zegt dat je de hond vooral geen aandacht moet geven en maar beter kunt negeren. Anders beloon je de hond zijn angst en zal het toenemen.
Je tante, die altijd veel verstand leek te hebben van honden, vertelt je dat ze haar hond altijd medicijnen gaf tijdens Oud en Nieuw. Dit hielp om hem rustig te houden. Je oma stelt voor om je hond wat advocaat te geven en een vriendin van je heeft met haar hond een vuurwerktraining gevolgd bij de plaatselijke hondenschool.
Daar zit je dan, met je handen in het haar. Zoveel adviezen, allemaal goed bedoelt. Maar wie heeft er gelijk?
De buurman die zei dat je je hond maar beter kan negeren als hij bang is, omdat je anders zijn angst versterkt, is nog niet helemaal met zijn kennis up to date. Voorheen werd inderdaad gedacht dat je de hond zijn angst kon versterken wanneer je hem aandacht zou geven als hij bang is.
Maar zoals veel theorieën van vroeger niet kloppen, klopt dit ook niet. Stel je eens voor, je bent ontzettend bang voor iets. Een insect o.i.d. Je staat in de kamer en ineens zit dat insect op de muur.. Getver!
Wordt je banger wanneer er iemand een arm om je heen slaat en je verteld dat het wel goed komt? Raak je nog meer in paniek? Niet he? Precies!
Maar sta je daar en is er niemand die je geruststelt ondanks dat er wel mensen zijn, niemand die tegen je praat en negeert iedereen je? Dan voel je je heel anders.. Alleen, bang, in paniek, toch?
Dit is waarom het advies van je buurman, hoe goed hij het ook zal bedoelen, geen advies is waar je goed aan doet als je het opvolgt. Angst is een emotie, emoties kunnen we niet belonen met het gevolg dat we het versterken.
Steun dus alsjeblieft altijd je hond als hij bang is!
Dan je tante, die wat zei over medicatie geven. Medicatie is absoluut geen slecht idee! Alleen zit er aan medicatie wel een grote ‘maar’.
Zelf zo maar wat proberen met medicatie is natuurlijk nooit verstandig. Ook niet als het homeopatisch o.i.d. is, bij verkeerd gebruik zitten er nadelige gevolgen aan. Je hebt immers geen idee van de dosering of bijwerkingen. Raadpleeg alsjeblieft een arts! Er zijn verschillende medicatie geregistreerd voor honden tegen vuurwerkangst en in overleg met je arts is er altlijd veel mogelijk.
Ga dan ook niet op het laatste moment, vlak voor de jaarwisseling, pas naar je arts met het probleem. Zorg dat je optijd bent, zo heb je nog de mogelijkheid aan te kijken hoe de hond reageert op het middel en evt. iets anders te proberen wanneer nodig.
En ben je van plan om medicatie tegen de vuurwerkangst van je hond in te gaan zetten? Begin dan ook zeker op tijd met vuurwerktraining!
Gebruik ook alsjeblieft geen huis- tuin- en keukenmiddeltjes, zoals advocaat. Je weet immers niet welke dosering nodig is, het effect hiervan op je hond en of het überhaupt helpt. Er zijn namelijk honden die angstig zijn in een dusdanige mate dat advocaat geven niets zal helpen.
Neem je je hond mee naar buiten als er vuurwerk afgestoken wordt, terwijl je hond al bang is voor vuurwerk, dan zal hij absoluut niet minder bang worden! Deze vervelende manier van het blootstellen aan hetgeen wat de hond bang maakt wordt ‘flooding’ genoemd. Flooding betekend overspoelen, wat wil zeggen dat de hond overspoelt wordt, in dit geval, met angst.
Wanneer je hond bang is voor vuurwerk zal hij op dat moment niet meer openstaan om te leren. Hij leert niet dat er niets gebeurd als hij die knallen en fluiten horen. Zijn angst is te groot en voor zijn beleving zal de situatie waarschijnlijk levensbedreigend zijn. Zodra honden (of wij) zich in een levensbedreigende situatie bevinden, is er nog maar één ding belangrijk. Namelijk: zichzelf weer in veiligheid brengen. Dat is het enige wat op dat moment belangrijk is.
Waarom honden bang zijn voor vuurwerk is een goede vraag. Hier kunnen (zoals altijd) meerdere factoren ten grondslag liggen.
Een van de levensbehoefte van de hond is voorspelbaarheid. Voorspelbaarheid staat gelijk aan veiligheid. Als de situatie voorspelbaar is, als je weet wat er komen gaat, dan weet je of je in veiligheid bent. Vuurwerk en de daarmee gepaarde knallen zijn onvoorspelbaar voor honden. Ze weten niet wanneer het komen gaat, het is er gewoon ineens.
Sommige honden ontwikkelen vuurwerkangst als gevolg van traumatische ervaringen uit het verleden, zoals harde knallen waarbij ze zo ontzettend geschrokken zijn, dat het een levensbedreigende ervaring kan zijn geweest of bij het meemaken van een vuurwerk ongeval. Zelfs één negatieve ervaring kan leiden tot langdurige angst.
Bepaalde hondenrassen lijken gevoeliger te zijn voor vuurwerkangst dan anderen, wat suggereert dat er een erfelijke component kan zijn. Honden met deze genetische aanleg lopen een groter risico op angstreacties. Iets wat nog dieper gaat is epi-genetica, dan hoeft er geen geluidsgevoeligheid in het ras te zitten, maar door angst van de ouder dieren (doordat zij misschien wel een vuurwerk ongeval hebben meegemaakt) kan overgedragen worden op nakomelingen.
Dat het éne ras gevoeliger zou zijn voor geluidsangst, dan het andere ras, is ook vrij logisch als je bedenkt dat er ook rassen zijn die voor de jacht gefokt zijn, waarbij er geselecteerd werd op ‘schotvaste’ honden. Een hond die schotvast is zal niet zo maar op of om kijken van een knal, dit zou grote problemen veroorzaken in de jacht.
Honden die onvoldoende zijn gesocialiseerd en niet zijn blootgesteld aan verschillende geluiden en omgevingen als puppy’s, kunnen vatbaarder zijn voor vuurwerkangst. Een gebrek aan eerdere blootstelling kan bijdragen aan de angstreactie.
Dat honden die een gebrekkige socialisatie periode hebben gehad, een grotere kans hebben op het ontwikkelen van geluidsangst en dus ook vuurwerkangst, betekend niet dat je met een goed gesocialisserde hond ook direct een hond hebt die geen vuurwerkangst kan ontwikkelen!
Pijn bij honden en vooral het effect van pijn bij honden wordt helaas nog altijd veel onderschat. Honden met pijn kunnen een enorme angst ontwikkelen voor geluiden/vuurwerk.
Als je bang wordt, spant je lichaam zich aan, waardoor de pijn toeneemt. Als dit gebeurt, is de kans groot dat je hond het vuurwerk, de knallen en de pijn die hij ervaart daarmee associeert. Zelfs als de pijn later verdwijnt, kan deze leerervaring ervoor zorgen dat de hond bang blijft voor vuurwerk.
→ Overmatig blaffen en janken:
Honden kunnen onophoudelijk blaffen of janken in een poging om de onbekende en angstaanjagende geluiden te overstemmen.
Let op! Dit hoeft niet.
→ IJsberen en onrust:
Ze kunnen rusteloos heen en weer lopen blijven lopen, constant van plek blijven wisselen of zelfs aanhoudend blijven likken (bijvoorbeeld aan de poten) door de hoge stress die zij ervaren..
→ Verstoppen/wegkruipen:
Sommige honden zoeken toevlucht in afgelegen hoeken van het huis, in kasten, onder meubels of zelfs in badkamers om zich veiliger te voelen. Geef ze de mogelijkheid om daar te gaan waar zij zich veilig voelen.
→ Ontsnappen:
Honden die in paniek raken en zich niet veilig voelen, kunnen krabben aan deuren, graven of wegrennen omdat zij zichzelf in veiligheid willen brengen.
→ Fysieke reacties:
Fysiologische reacties zoals overmatig kwijlen, hijgen, trillen en onzindelijkheid kunnen ook voorkomen. De hond zijn pupillen kunnen groot worden en het oogwit kan rood aanlopen. Zelfs komt het voor dat honden plotseling haaruitval krijgen.
*Apatisch houdt in dat de hond een totaal gebrek aan interesse en initiatief heeft.
Ga op zoek naar een goede, lees goede, gedragstherapeut, iemand die bekend is met het helpen bij honden van vuurwerkangst. Iemand die geleerd heeft om te werken met honden die problemen ervaren. Als je hond vuurwerkangst heeft, ben je echt veel te laat als je in november/december nog een training wil gaan starten. Verstandiger is om voor de zomer periode al te starten met een training voor honden met vuurwerk angst, zo heb je meer dan genoeg tijd om de stappen in de training op geleide van wat je hond aankan, te laten verlopen.
Is je hond bang voor vuurwerk, erken dit dan ook. Maak het niet minder erg, maar help hem. Hij kan best een ronde minder naar buiten als hij echt niet durft, je hoeft hem niet te dwingen. Probeert hij weg te kruipen? Krabt hij aan de deur omdat hij ergens anders in huis wil schuilen? Besef je dan goed dat de kans groot is dat je hond op dat moment veel angst ervaart, laat hem dan ook zelf de plek zoeken waar hij zich veilig voelt.
Het heeft geen zin om boos of gefrustreerd te worden omdat hij aan je deur krabt, accepteer zijn angst en doe de deur voor hem open. Het is niet zielig als je hond onder de bank weg kruipt omdat hij zich daar veilig voelt, wat wel zielig is, is wanneer je hem verbiedt of weghaalt van de plek waar hij zich veilig voelt.
Een van de beste manieren om je hond te ondersteunen als hij bang is, is door een veilige en rustige ruimte te creëeren waarin hij zich terug kan trekken. Dit kan een kamer in huis zijn, bij voorkeur die hij zelf gekozen heeft. Zorg dat de ramen bedekt zijn door de gordijnen te sluiten. Pak wat comfortabele dekens/kussens, misschien zelfs een kledingstuk waar jouw geur aan zit. Je kunt er ook nog voor kiezen om zachtjes muziek, *‘White Noise’ of ander rustig geluid aan te zetten in de ruimte om de knallen iets naar de achtergrond te brengen.
Vaak worden dingen als een gevulde Kong aangeraden wanneer honden bang zijn voor vuurwerk, dit mag je gerust op de kamer leggen. Maar laat je hond zelf bepalen of hij er iets mee doet. Als hij de situatie te ‘zorgwekkend’ vindt, zal hij er niets mee doen en dat is ook niet erg.
*White Noise, ook wel ‘witte ruis’, verwijst naar ruis die alle frequenties in gelijke mate bevat. Het is een constant statisch geluid, die andere geluiden efficiënt maskeert en zorgt voor een rustgevende achtergrondbrom.
Ga ruim voor de jaarwisseling met je arts in gesprek, vertel hem over de angst van je hond en overleg over de mogelijkheden in ondersteuning door middel van medicatie. Dan is er nog tijd om te kijken of de medicatie bevalt, hoe de hond er op reageert en misschien zelfs, mocht het nodig zijn, van medicatie te wisselen. Zo voorkom je ongewenste verassingen tijdens de jaarwisseling.
Zoals ik eerder in het artikel al zei, schakel proffesionele hulp in als je met medicatie of alternatieve geneesmiddelen je hond door de jaarwisseling heen wilt helpen. Start altijd ruim voorschoots met het zoeken van een proffesional die je kan helpen. Dit geldt ook voor bach bloesem remedies en andere middelen op basis van planten- en kruidenextracten.
Mocht je met medicatie, natuurlijk of niet, aan de slag willen gaan? Dan doe je dit natuurlijk wel terwijl je ook een goede training onder begeleiding van een gedragstherapeut inzet.
Raakt je hond in complete paniek zodra je met hem naar buiten loopt? Probeert hij te vluchten of blijft hij ineengedoken staan terwijl zijn hele lichaam trilt? Waarom ga je dan eigenlijk nog naar buiten? Het is heus niet erg om een wandeling over te slaan. Dwing je angstige hond wel om naar buiten te gaan, dan is de kans dat zijn angst verergert zeer aanwezig.
Tijdens de jaarwisseling zelf kun je ook gerust met je hond binnen blijven als het echt niet wilt. Dat is echt niet erg. Misschien kun je hem wel in de auto tillen of mee krijgen (het helpt als je de auto dicht bij de deur zet) waarna je samen naar een ‘vuurwerk vrije zone’ toe kunt, zodat je hond toch even zijn ding kwijt kan. Vaak zie je dan ook weer meer ontspanning omdat het gebied rustig is.
Het zou vanzelfsprekend moeten zijn, maar helaas blijkt ieder jaar het tegendeel waar..
Eigenlijk zou ik dit niet moeten hoeven zeggen, maar heb je een hond die bang is, dan laat je je hond niet los rond de tijd van de jaarwisseling! We weten allemaal dat bij het naderen van de jaarwisseling, de onverwachte knallen van het vuurwerk op allerlei verschillende momenten toenemen. De kans dat jouw hond los loopt, schrikt en in paniek raakt van een knal, en er vandoor gaat met alle gevolgen van dien, is groter dan je zou denken. Als een hond in blinde paniek wegrent weet hij vaak niet meer hoe hij terug komt, hij was immers alleen bezig met zichzelf in veiligheid brengen.
Controleer altijd, gewoon voor de zekerheid, dat de halsband, het tuig, de lijn, of wat je ook maar gebruikt, nog wel stevig genoeg is. Met een bange hond naar buiten rondom de jaarwisseling, kun je niet vaak genoeg kijken of je materiaal nog optimaal is. Heb je wel goed materiaal in huis? Een flex-lijn lijkt heel makkelijk, maar bedenk je wel dat je deze maar met 1 hand vasthoudt. Wanneer je hond schrikt, hoeft hij maar een ruk te geven waarna hij zich zo van jou los kan trekken. En daar gaat hij dan…
Het is ook niet overdreven om je hond dubbel aan te lijnen, met een halsband en een tuig. Aan zowel de halsband als het tuig bevestig je een uiteinde van de riem, die je natuurlijk met beide handen vasthoudt.
Hoe is de staat van de bevestigingspunten zoals de musketon of de gespen/klik-sluitingen eigenlijk? Weet je 100% zeker dat hier niks mee gebeurt als je hond wel in paniek raakt? Maak het zekere voor het onzekere en zorg bij de minste twijfel al voor nieuw materiaal. Zo kan jouw hond niet zo maar weg rennen en zoek raken.
Blijf je nog onzeker of je hond er vandoor kan gaan? Dan raad ik je aan om een GPS tracker aan te schaffen en deze aan zijn halsband of tuig te bevestigen. Mocht hij wegrennen, kun je hem door middel van de GPS tracker weer terug vinden.
Zelf ben ik met de volgende hulpmiddelen niet bekend, ik ga me er dus niet te veel over uitlaten. Wat ik wel voor elk van de hulpmiddelen die ik hieronder voor je ga opsommen, wil vertellen, is het volgende. Ieder hulpmiddel zijn werking kan zowel een positief als een negatief effect hebben omdat het sterk afhangt van jouw hond als individu, hoe hij het hulpmiddel zal ervaren Daarnaast is het effect van het hulpmiddel ook afhankelijk van angst die je hond ervaart. Zit je te twijfelen over hulpmiddelen? Maak dan een weloverwogen keuze voor dat wat het beste voor jouw hond past.
Dit zijn een soort gehoorbeschermers voor honden. Het lijkt op een koptelefoon en het dempt (let op: mutt muffs dempen en laten dus nog wel wat geluid door) de omgevingsgeluiden. Ze zouden voor alle hondenrassen met alle diverse standen van de oren passend zijn.
Mijn eigen advies bij dit hulpmiddel is wel dat je wel moet opletten als je hond gevoelige oren heeft of last heeft van regelmatig terugkerende oorontstekingen.
Dit is een soort geluidsboxje wat speciaal ontwikkelde trillingen en vanzelfsprekend ook geluiden afgeeft. Deze zijn voor mensen niet of nauwelijks waarneembaar, maar voor honden zijn ze zeer effectief op het onderbewust zijn.
Ook hierbij zal het per hond verschillen wat het effect is, neem de tijd om je hond er rustig aan te leren wennen in situaties waarin hij niet angstig is, zo voorkom je dat hij de relaxopet gaat associëren met mogelijk komende vuurwerk knallen.
Een thundershirt is een soort dekje die bij de borst en rond de buik vast zit. Het thundershirt werkt doordat het druk op het lichaam van de hond geeft, wat een rustgevend effect op het zenuwstelsel zou hebben.
Sommigen beweren zelfs dat de hond het voelen van de druk, bij het dragen van een thundershirt, ervaart alsof hij geknuffeld wordt, maar dit wil eigenlijk niets zeggen. Veel honden houden namelijk helemaal niet van knuffels waarbij de omhelsd worden.. Wat betekend dat het dragen van een thundershirt niet als prettig ervaren wordt. Daarbij is een hond zich heus bewust van het lichaamscontact bij een knuffel, en het ontbreken hiervan bij het dragen van een shirt.
Besef je wel dat honden moeten wennen aan een thundershirt, dit kan enige tijd in beslag nemen dus ook hier geldt weer, begin op tijd.
Adaptil is een merk wat verschillende producten verkoopt die feromonen bevatten. Feromonen zijn geurstoffen die de hond op zijn gemak stellen maar voor mensen niet waar te nemen zijn. Moederhonden ‘zenden’ als het ware feromonen uit tijdens de lactatie. Dit helpt puppy’s te kalmeren en gerust te stellen.
De halsband van adaptil bevat de feromonen (geurstoffen) waar honden rustig van worden. Door het contact tijdens het dragen van de band zal de halsband de fermonen afgeven. Er bestaat ook een verdamper voor in huis, deze zou de feromonen ‘verdampen’ waardoor de hond ze kan waarnemen.
De ervaringen met adaptil verschillen behoorlijk. Het is lastig om te zeggen of en hoe veel het zal werken. Wel is het aannemelijk dat een hond met een extreme angstreactie op vuurwerk hoogstwaarschijnlijk niet genoeg heeft aan adaptil, omdat de onderliggende emotie en de fysieke reactie te heftig is. Ook hier zal je het eerst moeten uitproberen voor je het tijdens de jaarwisseling met succes kunt inzetten.
